Çayırhan madencileri yeniden direnişte!

Ankara’da Çayırhan Termik Santrali’nde çalışan maden işçilerinin özelleştirmeye karşı mücadelesi yeniden başladı. Türkiye Maden İşçileri Sendikası’na üye işçiler, çalıştıkları ocağın özelleştirilmesine karşı eylemlere başlamışlardı. Kasım ayında önce bir miting yaptılar; ardından 20 Kasım’da 500 madenci, kendilerini maden ocağına kapattı. Özelleştirme saldırısı geri çekilmez ise, açlık grevine başlayacaklarını duyurdular. Yerüstünde çalışan madenciler ise Ankara’ya yürümeye başladı.

Bunun üzerine Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, ihalenin 4 Mart’a ertelendiğini açıkladı. Sendika da Ankara yürüyüşünü durdurdu ve Mart ayına kadar bekleme kararı aldı. Oysa işçilerin talebi, erteleme değil, satışın iptal edilmesiydi. Aradan geçen sürede iptal gerçekleşmedi. Maden işçileri de daha önce yarım kalan Ankara yürüyüşüne yeniden başladılar.

İşçiler, ihalede yapılan küçük değişikliklerle kendilerinin kandırılmak istendiğini, ama kanmayacaklarını ve değişiklik değil, özelleştirmenin tamamen ortadan kaldırılmasını istediklerini bildiriyor. 10 Şubat’ta Ankara’nın Beypazarı ilçesinden Ankara’ya yürüyüşe geçtiler. 3 gün içinde Ankara’ya gelip Özelleştirme İdaresi Başkanlığı önünde eylem yapacaklar.

Çayırhan maden ocağında yeraltında 1300, yer üstünde ise 800 işçi çalışıyor. Madenin özelleştirme ihalesine ilişkin şartnamede, bu işçilerin durumuna ilişkin hiçbir madde bulunmuyor. Dolayısıyla ciddi bir işçi kıyımı tehlikesi ile karşı karşıyalar.

Diğer yandan şartnamede, lojmanların 4 ay içinde boşaltılması yazılmış. Lojmanlarda 800 işçi kalıyor ve bu işçiler özelleştirme sonrasında lojmandan çıkartılacaklar. Özelleştirmeler sözkonusu olduğunda ilk önce “işçi maliyetlerini kısmak” gündeme geldiği için, işçilerin büyük zarar göreceği ortada.

Çayırhan işçileri, özelleştirmenin ölüm olduğunu Soma’dan, Ermenek’ten biliyorlar. Sınıf kardeşleri, özelleştirilen madenlerde can verdi. Çalışanlar ise kazanılmış birçok hakkını kaybetti, eskisinden daha ağır sömürü koşullarıyla karşı karşıya kaldı.

Çayırhan Termik Santrali, 1978 yılında faaliyete başlayan bir kamu kurumu. Yıllık 5 milyar kilowatt saat üretim yapan işletme, ülkenin enerji ihtiyacının önemli bir kısmını karşılıyor.

1996 yılında “yap-işlet” kapsamında Ciner Grubu’na ait Park Termik Elektrik Sanayi ve Ticaret AŞ’ye devredilmiş. Ciner ile anlaşma sona erdiği için, Haziran 2020’de, yeniden kamuya bırakılmış; ancak Kasım 2021’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kararı ile, santralin arazileri ve maden sahaları bir bütün olarak yeniden özelleştirme kapsamına alınmış. 2024 yılının Ekim ayında özelleştirme için ihale şartnamesi hazırlanmış ve süreç başlatılmış.

1980’lerin başında tüm dünyada hız kazanan özelleştirme, Türkiye’de 1984 yılında Turgut Özal dönemiyle başladı. Fakat asıl olarak AKP işbaşına geldikten sonra zirveye ulaştı. AKP öncesi dönemde özelleştirmeden elde edilen para 8 milyar dolar iken, AKP’li yıllarda 60.4 milyar dolardır. Yani özelleştirmeden elde edilen toplam 68.4 milyar doların 60.4 milyar doları AKP döneminde gerçekleşti. 220’den fazla kamu kuruluşu satıldı. Bunların arasında İsdemir, Kardemir, Eti Maden gibi çok büyük maden kuruluşları vardı.

Kamuya ait işletmeler özelleştirme furyası ile emperyalist tekellere peşkeş çekildi. Emperyalist tekeller de kendi çıkarlarını kollayacak hükümetleri istediler. AKP’nin işbaşına gelmesinde emperyalist tekellerin önemli bir payı vardır.

Özelleştirme, taşeronlaştırma, esnek çalışma, aynı zamanda sendikasızlaştırma demekti. Özelleştirme öncesi sendikalı işçi sayısı yüzde 58 iken, bugün yüzde 10 civarındadır. Kamuda çalışan sendikalı işçilerin büyük çoğunluğu, özelleştirme ile birlikte işten atılmıştır. OECD ülkeleri arasında sendikalaşma oranı en düşük Türkiye’dir. Onun için özelleştirmeye karşı mücadele, işsizliğe, düşük ücrete, sendikasızlaştırmaya karşı mücadeledir aynı zamanda.

Çayırhan maden işçileri, özelleştirmeye karşı bayrak açarak, çok önemli bir misyonu yerine getiriyor. Şimdi Çayırhan işçilerini yalnız bırakmamak, eylemli destek gerekiyor. Başta işçi sınıfı olmak üzere tüm emekçi kesimler bir kez daha “özelleştirmeye hayır” diyerek gaspedilen hakları için mücadeleyi yükseltmeli!