1 Eylül 1939- II. Emperyalist Paylaşım Savaşı başladı. Sonrasında Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya Barış Günü” olarak kabul edildi.
2 Eylül 1969- Vietnam Devrimi’nin önderi Ho Chi Minh öldü.
6-7 Eylül 1955- İstanbul ve İzmir’de Müslüman olmayan azınlıklara karşı ırkçı saldırılar düzenlendi.
8 Eylül 1943- Nazi işgaline direnen Çek komünist Julius Fuçik idam edildi.
9 Eylül 1984- Yılmaz Güney yaşamını yitirdi
Türkiye Devrimci Hareketi’nin ender sanatçılardan biridir Yılmaz Güney. Sinema salonlarında bilet satışıyla başlayan sanat hayatı, Fransa’da Cannes Film Festivali’nde taçlandırılan bir başarıya dönüşmüştür.
Halkın yaşadığı yoksulluğun, sömürünün, acının, baskının içinden geliyordu. Onu yetiştiren toprağı iyi tanıyordu. Ne burjuvaziye duyduğu sınıf kini, ne de devrime beslediği ateşli tutku bir an bile sönmedi. “Asıl dayanağımız kendi topraklarımızdır. Umut, kendi topraklarımızda ve kendi halkımızdadır” diyordu.
Tüm filmlerinin ortak paydası UMUT’tu. Umut ise devrimde, sosyalizmdeydi. Bu yüzden faşizmin ona yönelen saldırıları hiç bitmedi. Filmleri yasaklandı, yakıldı. Yaşamının 12 yılını cezaevlerinde geçirdi. Fakat o, duvarlardan taşan bir yaratıcılıkla senaryo, öykü, roman yazdı, cezaevinden dışardaki filmlerini yönetti.
12 Eylül yıllarında cezaevinden firar ederek Fransa’ya kaçtı ve yaşamını burada sürdürdü. Duvar filmini bu dönemde yaptı. Yol filmi, Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye ödülü aldı. Ama yıllarca Türkiye’de yasaktı.
Ağır cezaevi koşulları sağlığını aşırı derecede bozmuştu, kansere yakalandı. 1984 yılında hastalığı yenemeyerek genç yaşta ve en verimli yıllarında aramızdan ayrıldı. Ölmeden önce “üşüyorum, beni komünarların battaniyesine sarın” demişti. Şimdi Paris’te komünarların yanında yatıyor.
9 Eylül 1976- Çin Devrimi’nin önderi Mao Zedung öldü.
Çin’i işgal eden Japonya’ya ve ABD emperyalistlerine, onların işbirlikçilerine karşı uzun süren bir mücadele yürüttü ve zaferle sonuçlandırdı. Mao, ML’den etkilenmekle birlikte felsefi olarak Konfüçyüs’e dayandı. Devrim sonrasında ise, milli burjuvaziyi palazlandırarak, devlet kapitalizminin yollarını döşedi. Mao’dan sonra ÇKP’nin başına geçen Deng Siao Ping, bu süreci daha da ileri götürdü ve bugünkü emperyalist Çin’i yarattı.
10 Eylül 1920- TKP kuruldu
Türkiye’nin ilk komünist partisi Türkiye Komünist Partisi, Mustafa Suphi önderliğinde Bakü’de kuruldu. Emperyalizme karşı mücadele vermek için Türkiye’ye gelen Mustafa Suphi ve 14 yoldaşı, Kemalist gericilik tarafından Karadeniz’de katledildi.
12 Eylül 1977- Güney Afrika Cumhuriyeti’nde ırkçılığa karşı mücadelenin önderlerinden Steve Bico işkenceyle katledildi.
14 Eylül 1973- Şilili müzisyen Victor Jara katledildi.
O, askeri cunta tarafından gözaltına alındığında direniş marşlarını stadyumda çalmaya devam etti. Ancak faşistler, Jara’nın ellerini kırdılar. Bu kez gitarsız şarkılarını söylemeyi sürdürdü. Bunun üzerine katlettiler.
16 Eylül 1976- DGM direnişi
İşçilerin büyük direnişiyle DGM’ler, açılmadan kapanmak zorunda kaldı. Bu direniş, ‘70’li yıllarda yükselen işçi hareketinin ilk siyasal eylemiydi. Demokratik hakların mücadele ile kazanılmasında iyi bir örnek oldu.
16 Eylül 2016- Sinema sanatçısı Tarık Akan yaşamını yitirdi
20 Eylül 1985- Ses sanatçısı Ruhi Su, 12 Eylül cuntası pasaport vermeyerek yurtdışında tedavi olmasını engellediği için yaşamını yitirdi.
20 Eylül 1992- Kürt aydını Musa Anter katledildi
21 Eylül 1995- Buca Cezaevi’nde devletin saldırısı sonucu DHKP-C tutsakları Turan Kılıç, Uğur Sarıaslan ve Yusuf Bal şehit düştü.
22 Eylül 1976- Profilo direnişi
DGM direnişinde öne çıkan Profilo fabrikasında 17 işçi işten atılınca işgal başladı. Bir işçi polis kurşunuyla öldü. İçeride işçiler, dışarıda destekçi güçler büyük bir direniş gerçekleştirdiler.
24 Eylül 1969- ’68 Hareketinin gençlik önderlerinden Taylan Özgür polisler tarafından katledildi.
23 Eylül 1923- İlk antifaşist ayaklanma Bulgaristan’da başladı.
25 Eylül 1996- Diyarbakır Cezaevi’nde 10 PKK’li tutsak işkence ile katletti.
25 Eylül 2012- Halk ozanı Neşet Ertaş öldü
26 Eylül 1999- Ulucanlar Cezaevi’nde katliam
F Tipi Cezaevleri’ne tutsakların taşınmasının öngünlerinde devlet, Ulucanlar’da yaptığı katliamla bir prova gerçekleştirdi. Özel yetiştirilmiş işkenceci katiller silahlarlarla tutsaklara saldırdı ve işkencelerden geçirerek vahşice katletti. Saldırıda Önder Gençaslan, Zafer Kırbıyık, İsmet Kavaklıoğlu, Habip Gül, Ümit Altıntaş, Aziz Dönmez, Ahmet Savran, Abuzer Çat, Mahir Emsalsiz ve Halil Türker şehit düştü.
27 Eylül 2013- Sinema ve tiyatro sanatçısı Tuncel Kurtiz yaşamını yitirdi.
28 Eylül 1864- I. Enternasyonal kuruldu
29 Eylül 1902- İşçi sınıfının romanını yazan Fransız yazar Emile Zola yaşamını yitirdi.
Eylül ayında şehit düşen İhtilalci Komünistler
8 Eylül 1981- Selma Aybal
18 yaşında baskı komitesinde çalışıyordu. Darbenin en zor ve karanlık günlerinde fabrikaları, emekçileri yoksun bırakmadı ihtilalcilerin bildirilerinden. Fakat hain Adil Özbek sayesinde yoluna pusu kurmuştu polisler. Yaralı halde işkenceye alındı ve ölümüne sustu.
9 Eylül 1979-Vedat Çataltepe
Genç yaşta ihtilalci komünistlerin saflarına katılmıştı. Semtinde sivil faşistlere karşı nöbet tutarken, karşısına çıkan gece bekçisinin açtığı ateş sonucu şehit düştü. Öldüğünde 17 yaşındaydı.
29 Eylül 1980-Osman Yaşar Yoldaşcan