Bir fiili grev örneği KAVEL

“Greve çıkmak için yasaya ihtiyacımız yok”

Koç-Amerikan ortaklığı, İstinye’de kurulu Kavel Kablo Fabrikası’nda Türk-İş’e bağlı Maden-İş’e üye 170 işçi, 28 Ocak 1963’te greve başladı. Grev yasasının olmadığı ve grevin yasak olduğu bir dönemde “grev yasasına ihtiyacımız yok” diyen Kavel işçisi, fazla mesai ve kıdem esasına göre verilen yıllık ikramiyelerin tam olarak ödenmesi ve işverenin sendikadan ayrılmaları için yaptığı baskıları, sendika temsilcilerinin işten atılmasını protesto etmek için greve başladı. Lokavt ilan ederek bütün işçileri atan patrona, Kavel işçileri direnişe geçerek yanıt verdi.

Fabrika önünde direnen işçiler, idari bölümdeki 40 çalışanı da içeri sokmayarak, fabrikayı felç ettiler. Fabrikadan mal çıkışına ve yeni işçi girişine izin vermediler. Bu süreçte defalarca polisle çatıştılar. Onlarca işçi yaralandı, gözaltına alındı, tutuklandı. Burjuvazi bütün araçlarıyla karşısına dikildi Kavel’in.

Ne var ki, Kavel işçisi de yalnız değildi. Militanlığı, kararlılığı ve grevine sahip çıkmasıyla, geniş bir destek ağı örmüştü etrafında. En başta aileleri yanındaydı. Pasif bir destek de değildi bu. Kablo yüklü kamyonlar fabrikadan çıkmak istediğinde, kamyonların karşısına dikilen, işçi eşleri kadınlardı. Polis her saldırdığında Kavel işçisine destek olan, bağrını açan, İstinye halkıydı. General Elektrik Fabrikası’ndan, Türk Demir Döküm’den de işçiler yalnız bırakmadı onları.

Grev ve direniş sürerken, 27 Şubat’ta 23 sendika başkanı ile 45 yönetici, Türk-İş’in Kavel grevindeki, pasif ve patron zihniyetli tutumunu protesto edip Türk-İş’ten ayrıldıklarını açıkladılar.

İşçilerin kararlılığı karşısında İçişleri Bakanı işçilerin ayağına kadar giderek taleplerini kabul etti. Patronun buna uymaması üzerine, işçiler kararlılıklarını arttırarak direnişlerine devam ettiler. Dönemin Çalışma Bakanı Ecevit, Başbakan Yardımcısı Turan Feyzoğlu ile beraberindeki heyet, işçileri ziyaret etti ve en kısa sürede grev yasasını çıkaracaklarını ilan etmek zorunda kaldılar.

Bunun üzerine grev 4 Mart’ta anlaşmayla bitti. 24 Temmuz 1963’te 3275 sayılı “Grev ve Lokavt Kanunu” bu direnişin ardından çıkarıldı. Bu madde, greve çıkan her işçinin kazanımı oldu. İşçiler bunu, kendi dillerinde “Kavel maddesi” olarak tanımladılar.