Proleter Kültür

Usta oyuncu Genco Erkal, 31 Temmuz Çarşamba günü hayatını kaybetti. Bir süredir kanser tedavisi gördüğü öğrenildi. Öldüğünde 86 yaşındaydı. Son günlerine dek tiyatro yapmaya, üretmeye devam etti. Ölmeden önce hazırladığı bir videoyla tüm sevdiklerine, seyircilerine veda etti. Nazım Hikmet’in dizeleriyle “Hoşçakalın dostlarım” diyerek… 12 Eylül yıllarında Metris Askeri Cezaevi’nde kadın tutsakların Teodorakis’in bestesiyle buluşturduğu ve “tahliye marşı” haline getirdikleri çok …

Yazdığı şiirler ve oyunlar, bugün bile dünyada milyonlarca işçi ve emekçi tarafından bilinen Brecht, Alman faşizmine karşı mücadele içinde yer almış, sanatla devrimi, sanatçıyla parti ilişkisini güçlü bir biçimde tanımlamış bir şairdir. Gerek şiirlerinde, gerekse tiyatro eserlerinde, faşizme karşı mücadele, yeraltı savaşımı ve direniş önemli bir yer tutar. Sanatını mücadelenin içinde yoğurarak, gittikçe olgunlaştı ve faşizme karşı mücadelede şiirlerini bir …

Sosyalizmin inşası, yeni insanın inşasını da gerekli kılar. Yeni insanı yaratacak olan da geleneksel eğitim sisteminin tek taraflı anlayışının terk edilip politeknik eğitim sisteminin benimsenmesidir. Politeknik eğitim, diyalektik materyalizmin eğitime uygulanmasıdır. Politeknik eğitim anlayışında bedensel iş-zihinsel iş farkı ortadan kalkar. Çalıştıran-çalışan ayrımı yoktur. Birey, hem teorik hem pratik alanlarda eğitimlerini tamamlar. Bu sayede bireylerin yaptıkları işe, ürettikleri ürüne yabancılaşması en …

Faşist MHP’nin başkanı Devlet Bahçeli, Sivas’taki mitingde Adnan Yücel’in şiirini okumuş. Üstelik okuduğu dizelerin Pir Sultan Abdal’a ait olduğunu zannederek… Faşizm insana, insani değerlerin üretimine düşmandır. Buna rağmen kendilerini kitlelere iyi göstermek, kitle desteğini almak istedikleri zamanlarda, devrimci kültür ve sanatın ürünlerini kullanmaktan çekinmez, utanmazlar. Geçmişte de 12 Eylül faşizminin katlettiği Erdal Eren’in mektubunu, “sevdalınız komünisttir” diyen Nazım’ın şiirlerini okumaya, …

Soru sorarak başlayalım: Bir “şey”in değerini belirleyen unsur nedir? Ekonomi biliminin buna verdiği cevap açık: O “şey”i üretmek için gereken “emek-zaman”. “Şey”ler sözkonusu olduğunda bu hesabı yapmak kolay tabi ki. Peki ya “insan”ın değerini belirleyen unsur nedir? Diploma, aldığı ücret, oturduğu ev?.. Bunlar mı bir insanı daha “değerli” kılar? Ve tüm bunlara vereceğiniz cevap ne olursa olsun; son dönemde giderek …

24 Temmuz 2002 tarihinde kaybettiğimiz “Kavganın şairi Adnan Yücel, 12 Eylül’ün en karanlık yıllarında, umudunu kaybetmeyenlerdendi. Bu umut ve arayış, onu ihtilalci komünistlerle buluşturdu. En güzel ürünlerini o yıllarda verdi. 12 Eylül karanlığına karşı yapılan görkemli direnişten ilham alarak şiirlerini yazdı. “Yeryüzü aşkın yüzü oluncaya dek” adlı şiir kitabı, onun sanatının doruğudur. Bu kitap için övgüde bulunanlara, “yazana değil, yazdırana …

Gezi davasının 25 Nisan’daki karar duruşmasında ağır cezalar çıktığında, Ahmet Şık’ın yaptığı öfkeli konuşma dikkat çekiciydi. Gezi Direnişi’ne katılan milyonlarca insanın neden duruşmalara gelmediğini, destek vermediğini sorguluyordu Ahmet Şık. Ve gelmeyen insanlara olan tepkisini ifade ediyordu. Eğer bu konuşma tekil-istisnai bir durum olsaydı, “dostlarını hapse göndermenin acısıyla kastını aştı” der geçer, üzerinde durma ihtiyacı duymazdık. Ancak konuşmada kullanılan sözler ve …

İnsan ilişkilerinde hoyratlığın, kabalığın, nobranlığın tavan yaptığı, değerler sisteminin altüst edildiği, “insanca yaşam” kavramının yerle bir olduğu bir dönemin içindeyiz. İyi ile kötü, doğru ile yanlış, erdem ile yozluk sürekli yer değiştiriyor. İnsanlığın “insanlaşması” sürecindeki gelişim düzeyi sanki tersine dönüyor; “hayvanca” yönler gün geçtikçe daha baskın hale geliyor. Yaşamı giderek daha katlanılmaz hale getiren “distopik” bir sürecin karanlığına gömülüyoruz.   …

Son yıllarda sol kesimde “anı” yazma furyası var. ’80 öncesinin devrimci önderleri ve kadroları, bazen bir dönemi, bazense tüm hayatını kağıda döküyor. Kiminde “sözlü tarih” denilen anlatımların ya da röportajların kitaplaşması şeklinde oluyor, kiminde ise klasik “anı” kitabı biçiminde… Esasında “anı” yazmak, emeklilerin, yaşlıların işidir. Bir başka ifadeyle yaptığı işi-mesleğini bırakmış, inzivaya çekilmiş insanların, bir dönemi kapatmasını ifade eder. Yapacağını …

Ölenlerimizin ardından Veis’in de çok değer verdiği Fatih yoldaşımızın  önemsediği şekilde davranıyoruz biz de. Çok çok övüp toprağın altında yüzlerini kızartmayacağız. Ama onların temel özelliklerinden öğreneceklerimizi de bilincimize ve yaşamımıza kaydedeceğiz. Tıpkı Selma Aybal, Vedat Çataltepe, Osman Yaşar Yoldaşcan gibi Veis yoldaşı da bir Eylül ayında kaybettik. Sağlamlaştığı toprağı gübrelemek ister gibi ayrıldı aramızdan. “Dost dediğin kara günde belli olur” …